Zonnevelden
Karakter van het landschap behouden
De kunst is om in het buitengebied te koesteren wat mooi is en tegelijk te blijven ontwikkelen naar een duurzame toekomst. Zonnevelden moeten zorgvuldig worden aangelegd, passend bij de maat en schaal van het Wijkse landschap met behoud van het karakter en beeld van het landschap. De gemeente heeft sinds 2019 een zonneveldenbeleid. Dit beleid omschrijft de relatie tussen zonnevelden en haar omgeving en geeft aan waar een initiatiefnemer rekening mee moet houden. Per gebied wordt een omschrijving gegeven en verschillen de voorwaarden.
De gemeente stelt een grens aan de totale omvang van zonnevelden in het buitengebied van Wijk bij Duurstede voor de raadsperiode tot 2022. Daarna wordt er een nieuwe afweging gemaakt.
Wat heeft de gemeenteraad van Wijk bij Duurstede in 2019 vastgesteld?
- maximaal 60 hectare zonneveld in het gehele buitengebied
- in de twee kansrijke gebieden (groen op de kansenkaart) is maximaal 40 hectare aan zonnevelden toegestaan per gebied
- in gebieden met beperkte kansrijkheid (oranje op de kansenkaart) is maximaal 10 of 15 hectare aan zonnevelden toegestaan
- de maximale omvang van de zonnevelden is exclusief de ruimtelijke inpassing aan de buitenzijde van het zonneveld (zie ‘voorwaarden‘)
- Door 60 hectare als bovengrens te stellen voor deze periode, kunnen we ervaren wat dit betekent voor ons landschap.
Hiervoor is, samen met een burgerpanel, het buitengebied van de gemeente opgedeeld in gebieden. Deze kansenkaart geeft met kleuren een eerste indruk van welk gebied kansrijk is (groen). In andere gebieden zijn zonnevelden moeilijker in te passen (oranje) of zelfs ongewenst (rood). Ieder gebied krijgt maar 1 kleur. Bij ieder initiatief is in detail naar de locatie gekeken én een vergunningstraject doorlopen. Een groen-gekleurd gebied bestaat vooral uit kansrijke locaties maar bevat ook locaties die minder of helemaal niet geschikt zijn. Roodgekleurde gebieden zijn grotendeels ongeschikt, maar ook daar zijn, op beperkte schaal, bijzondere oplossingen denkbaar die aan de diverse bezwaren tegemoet komen.
De kansenkaart gaat over de inpassing in de omgeving. De afstand tot het elektriciteitsnet of andere zaken die de business case bepalen, zijn niet meegenomen.
In het onderstaande overzicht zijn de kenmerken, kansen en voorwaarden voor zonnevelden per gebied beschreven:
- hoe geschikt het gebied is voor zonnevelden
- het karakter van het gebied
- de richtlijn voor grootte en hoogte van zonnevelden
- de voorwaarden voor inpassing
Richtlijn hoogte = (maatwerk per locatie):
- 1,5 – 3 meter hoog in een gebied zonder wijds/gewaardeerd uitzicht
- 1,5 – 3 meter hoog kan toegestaan worden in geval van dubbel ruimtegebruik of op plekken naast hoogbouw, (fruit)boomgaarden, etc.
- 1 – 1,5 meter hoog in een gebied met (wijds/gewaardeerd) uitzicht (zodat je er overheen kunt kijken)
- 0,5 - 1 meter hoog waar sprake is van uitzicht met hoge waarde / recreatieve route / buitenplaatsen / locaties direct aan doorgaande weg, etc.
De omvang van een zonneveld
De omvang van een zonneveld een relatief begrip is. Een zonneveld is groot of klein ten opzichte van zijn omgeving en dat is deels een kwestie van persoonlijke smaak. In een kansrijk (groengekleurd) gebied zijn over het algemeen meer en/of grotere zonnevelden mogelijk dan in een beperkt kansrijk (oranjegekleurd) gebied. Dit is maatwerk per initiatief. In het geval van twee aangrenzende initiatieven voor een zonneveld, wordt het totaal van beide velden als de maximale omvang van één veld beschouwd. De genoemde maxima voor de grootte van een zonneveld zijn exclusief de ruimte nodig voor landschappelijke inpassing aan de buitenzijde (bijvoorbeeld kruidenrijke rand of andere landschappelijke inpassing). De stroken tussen de rijen zonnepanelen maken deel uit van (het grondoppervlak van) het zonneveld.
1. Verkaveling volgen en/of de zichtlijnen volgen en/of de bestaande infrastructurele lijnen volgen.
2. In gebieden met een hoge waarde voor toerisme en cultuurgeschiedenis kunnen er strengere eisen voor inpassing gelden.
3. In overleg met direct omwonenden kan een (groene) afscherming worden geëist die past bij het gebied.
4. Er mogen geen sloten worden gedempt en er moet voldoende afstand worden behouden voor onderhoud van sloten.
5. Het betrekken van de omgeving is verplicht bij de voorbereiding/inpassing van het zonneveld en voor een eerlijke verdeling van lusten en lasten.
6. In geval van agrarische grond: overleg met andere agrariërs is verplicht om het verliezen van goede landbouwgrond/-locaties te voorkomen en om te voorkomen dat andere agrariërs in hun bedrijfsvoering worden belemmerd.
7. Diverse onderzoeken zijn nodig om negatieve effecten van zonnevelden in beeld te brengen, en maatregelen om deze effecten te compenseren of verbeteringen aan te brengen.
Wat heeft het burgerpanel geadviseerd?
Om te onderzoeken onder welke voorwaarden zonnevelden in de gemeente mogen komen, heeft de gemeente een burgerpanel in het leven geroepen. De deelnemers vormden een brede afspiegeling van de Wijkse samenleving. Dit panel kwam met het volgende advies:
De gemeente vindt het heel belangrijk dat omwonenden, inwoners en lokale bedrijven kunnen meedenken en meedoen tijdens de voorbereiding, financiering en uitvoering van een zonneveld.
En àls een zonneveld wordt geplaatst, wil de gemeente dat inwoners mee kunnen denken en doen voor een eerlijke verdeling van lusten en lasten. Daarnaast hebben direct omwonenden en andere belanghebbenden ook recht op formele inspraak.
Elke initiatiefnemer heeft aangegeven op welke manier omwonenden en lokale bedrijven kunnen meedenken en meedoen in de voorbereidende fase, de inpassing en de opbrengst van het zonneveld. De initiatiefnemer heeft laten zien hoe hij 50 procent lokaal eigendom nastreeft.
Het streven is dat iedere inwoner van gemeente Wijk bij Duurstede de kans krijgt om mee te doen aan een project voor een zonneveld als mede-investeerder. Het uitgangspunt is een vorm van deelname waarbij sprake is van procent lokaal eigendom.
Initiatieven voor een zonneveld doorlopen de gebruikelijke uitgebreide aanvraagprocedure voor een Omgevingsvergunning.
De voorwaarden staan duidelijk omschreven in de brief die de gemeente stuurt als antwoord op het principeverzoek van de initiatiefnemer. Een belangrijke voorwaarde is dat omwonenden en inwoners zijn betrokken bij het voorgestelde zonnepark. Dit weegt flink mee als het college en de raad er een besluit over nemen. Ook moet het zonnepark goed in het landschap ingepast worden. Daarnaast moet worden gekeken naar de bodem, het geluid, de schittering van de panelen, de natuurwaarden en de archeologische waarden.
Eerst werkt de initiatiefnemer het inrichtingsplan verder uit. Het zonnepark moet in het landschap passen. De initiatiefnemer betrekt de omwonenden hierbij en vraagt om hun mening. De gemeente vindt het belangrijk dat omwonenden het plan steunen.
Tegelijk voert de initiatiefnemer een aantal onderzoeken uit. Deze zijn nodig om te bewijzen dat het plan binnen de wettelijk gestelde regels valt. Dit zijn bijvoorbeeld:
- een archeologisch onderzoek
- een onderzoek naar de flora- en fauna
- een bodemonderzoek
De initiatiefnemer stelt op basis van het opgestelde inrichtingsplan en de uitkomsten van de onderzoeken een ontwerpbestemmingsplan op. Dit legt hij daarna voor aan het college. Dat is de onderbouwing voor het verzoek van de initiatiefnemer om het bestemmingsplan te wijzigen.
Hierna kan het college het plan goedkeuren. Daarna ligt het ontwerpbestemmingsplan zes weken ter inzage.
In het ontwerpbestemmingsplan krijgt een zonneveld een agrarische bestemming met de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijf - zonneveld'. Er wordt een wijzigingsbevoegdheid opgenomen om het weer terug te brengen naar de agrarische bestemming.
Garanties kan de gemeente niet geven. Er is een verandering van bestemmingsplan nodig om een zonnepark mogelijk te maken. Bij dit bestemmingsplan moet de initiatiefnemer bewijzen dat het plan niet in strijd is met een ‘goede ruimtelijke ordening’. Ook moet de initiatiefnemer bewijzen dat er sprake is van een goed woon- en leefklimaat.
Dat betekent dat de initiatiefnemer duidelijk moet maken dat onder andere schitteringen (lichthinder), geluidsoverlast en windoverlast binnen de wettelijke gestelde regels vallen. Als het nodig is moeten ze dit bewijzen aan de hand van onderzoeken.
Voor een zonneveld wordt eerst onderzocht of er sprake is van nadeel voor het milieu. Als hieruit blijkt dat er geen belangrijke nadelige gevolgen zijn, is het volgen van een milieu effect rapportage ofwel m.e.r.-beoordelingsprocedure niet nodig. Het college van b en w besluit of de m.e.r. moet worden uitgevoerd of niet nodig is.
Vier zonnevelden zijn in ontwikkeling. Zonnepark Cothen is het eerste actieve zonnepark in de gemeente. Sinds 2022 wekt dit park groene stroom op.
Zonnepark Cothen
Zonnepark Wijkbroek
Zonneveld Wijkerbroek Oost
Zonneveld Wijkerbroek West
Zonnepark Wijkersloot
Deze website www.zonneveldenwijkbijduurstede.nl werd in het leven geroepen ten tijde van het opstellen en vaststellen van het zonneveldenbeleid in 2019. Om te voorkomen dat de gemeente verschillende websites moet blijven onderhouden, is er in 2022 voor gekozen om de relevante informatie van deze website op te nemen op de pagina die u nu bezoekt. Van de oorspronkelijke informatie van de zonneveldenwebsite is een freeze gemaakt in pdf-vorm, waarin de complete website is weergegeven.