Wonen zonder aardgas

Internationaal zijn er in 2015 afspraken gemaakt in het Klimaatakkoord van Parijs om de temperatuurstijging op aarde te beperken tot maximaal 2 graden. Dit is nodig om de klimaatverandering tegen te gaan. Als gevolg daarvan moet de CO₂-uitstoot in 2050 met 85 tot 95 procent verminderd zijn ten opzichte van 1990. 

Bijna 95 procent van de 7,7 miljoen huishoudens in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en om op te koken. Al die woningen bij elkaar zorgen voor een flinke CO₂-uitstoot: wel 11 procent van de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen. In Nederland hebben we daarom afgesproken dat we in 2050 geen aardgas meer gebruiken om huizen en gebouwen te verwarmen.

Daarnaast zijn de aardbevingen door aardgaswinning in Groningen een belangrijke reden voor de Rijksoverheid om de aardgaswinning in Nederland te stoppen.

De Nederlandse overheid heeft als doel dat ons land op zijn laatst in 2050 geen gebruik meer maakt van aardgas. Dit is nodig om de klimaatafspraken uit het Klimaatakkoord van Parijs te halen en een schonere en veiligere toekomst voor iedereen te creëren. De overgang naar andere warmtebronnen verloopt stap voor stap.

Als je puur kijkt naar de uitstoot van CO₂ per eenheid opgewekte energie, klopt het dat de uitstoot van kolen en aardolie hoger en meer vervuilend is dan die van aardgas. Elektriciteit van aardgas is bijvoorbeeld zo’n twee keer minder vervuilend dan elektriciteit van kolen. Maar omdat wij de klimaatdoelstellingen willen halen, moeten we stoppen met het gebruik van alle fossiele brandstoffen dus ook aardgas. Want ook bij de verbranding van aardgas komt CO₂ vrij.

Dat is een logische en terechte vraag. Het antwoord is eigenlijk vrij simpel. De huidige situatie van Nederland en andere landen verschilt nogal van elkaar. Wat niet verschilt is dat alle landen het klimaatakkoord van Parijs hebben ondertekend en hiermee afgesproken de CO2-uitstoot flink te verminderen. Maar hoe die vermindering plaatsvindt, daarin wijken landen van elkaar af. 

In Duitsland bijvoorbeeld valt nog heel wat CO2-winst te behalen, door over te stappen op aardgas. Dit omdat er voor verwarming van huizen en gebouwen nog gebruik gemaakt van olieketels en zelfs steenkolen, wat een stuk vervuilender is dan aardgas. Goed om te weten: Duitsland is ‘in transitie’, het gebruik maken van aardgas is een tussenoplossing.  

Een warmtepomp kan een alternatief zijn voor de verwarming van uw huis. Een warmtepomp is geschikt om warmte te leveren op lagere temperatuur (een cv-ketel levert hoge temperatuur warmte). Dat vraagt om een goed geïsoleerde woning. Over het algemeen kunnen woningen gebouwd vanaf 1990 het gewenste isolatieniveau gemakkelijker bereiken dan woningen van voor die tijd. 

Bij een minder goed geïsoleerd huis zal deze vorm van verwarmen vooral in het koude seizoen niet altijd voldoende zijn. Een hybride warmtepomp kan dan uitkomst bieden. Dit is een warmtepomp die samenwerkt met een hr-ketel op aardgas. De cv-ketel springt bij als het bijvoorbeeld erg koud is of als er veel warm water wordt gebruikt.

Koken op een inductiekookplaat lijkt het meest op koken op gas. Koken op inductie is energiezuiniger en veiliger dan koken op gas. Daarnaast is een inductiekookplaat makkelijker schoon te maken en kookt bijvoorbeeld een pan water veel sneller dan op gas. 

Dat hangt af van wat voor pannen u nu heeft. Moderne pannen zijn bijna altijd geschikt voor inductie. Alleen pannen van volledig aluminium of koper zijn niet geschikt voor inductie. Een goede test is of er een magneetje blijft kleven aan de bodem van uw pannen. Is dit het geval? Dan zijn uw pannen geschikt. 

Als u overstapt op elektrisch koken, is het raadzaam om u goed te laten adviseren of uw huidige elektriciteitsaansluiting hiervoor geschikt is. In sommige gevallen is een extra elektriciteitsgroep nodig. Dit kunt u navragen bij uw keukenleverancier of installateur. 

U kunt met het warmtenet even lang douchen. Er is altijd aanvoer van warm water. Bij een oplossing op elektriciteit (zoals warmtepomp of boiler) bepaalt de grootte van het buffervat hoe lang u kunt douchen. 

De Warmtevisie laat straks zien of en welke buurten en wijken de komende 10 jaar aardgasvrij worden en wat in de andere buurten logische tussenstappen zijn. Is uw cv-ketel kapot? Dit is een goed moment om na te gaan of u uw woning kunt verwarmen zónder aardgas. In de Warmtevisie kunt u medio 2021 lezen wat de plannen voor uw wijk zijn.

U kunt ook kiezen voor een nieuwe cv-ketel. De meeste buurten en wijken zullen de komende 10 tot 15 jaar nog niet aardgasvrij worden. Een nieuwe cv-ketel kan nu dus nog een verstandige keus zijn. Moderne hoog-rendement (hr) cv-ketels zijn een stuk zuiniger dan de oude.

Ook met een nieuwe cv-ketel kunt u al een eerste stap zetten richting aardgasvrij. Bijvoorbeeld met een cv-ketel, gecombineerd met een zonneboiler, of een hybride warmtepomp. Mogelijk kunt u hier ook subsidie voor krijgen. Kijk hiervoor op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). 

Neemt u afscheid van aardgas?

Als uw huis voldoende geïsoleerd is, dan is een warmtepomp mogelijk een interessante optie. Mogelijk kunt u hier subsidie voor aanvragen. Laat u goed adviseren. Neem contact op met het Energieloket. 

Meewerken aan een alternatief is op dit moment nog geheel vrijwillig. Dit betekent dat de gemeente op dit moment het aardgas nog niet kan afsluiten. Dit gaat de komende jaren veranderen.

Over een aantal jaren kan de gemeenteraad een besluit nemen om een wijk van het gas af te sluiten als er sprake is van een goed alternatief. Dat besluit wordt zorgvuldig genomen, ruim voordat het gas daadwerkelijk weggaat in de wijk. Via het wijkuitvoeringsplan kunt u invloed hebben op de keuze en het tempo waarin het hele proces bij u in de buurt verloopt. 

Dat kan en is vaak een goed idee. Beginnen met isolatie van uw huis om het gebruik van aardgas te verminderen zal voor veel mensen een eerste stap zijn. Isolatie, zoals dakisolatie, vloerisolatie of spouwmuurisolatie, zijn manieren om energiegebruik te verlagen. Bij de vervanging van uw gaskookplaat kunt u kiezen voor elektrisch koken. Een inductiekookplaat is dan meestal de beste oplossing. 

Zolang er een aardgasleiding in uw woning aanwezig is, kunt u op gas blijven koken. Dit zal de komende jaren niet veranderen. Als uw keuken of uw kooktoestel aan vervanging toe is, is het verstandig om nu al voor elektrisch koken te kiezen. Daarmee voorkomt u in de toekomst dubbele kosten. 

Het doel is dat in 2050 alle huishoudens in Nederland een duurzaam alternatief hebben voor aardgas. Dit zal in fases gebeuren; niet iedereen stapt tegelijk over. Maar iedereen krijgt er mee te maken.