Zo lang mogelijk vitaal en veilig thuis wonen: Medicijngebruik

De boodschap van de campagne is kort maar krachtig: Zo lang mogelijk vitaal en veilig thuis wonen. Maar hoe doet u dat? Deze maand gaan we in op het thema ‘medicijngebruik’. Worden medicijnen niet onnodig lang geslikt?  Vergroot medicijngebruik de kans op vallen? Hier hebben we over gesproken met Miranda Takken, Praktijkondersteuner Huisartsenzorg (POH) ouderenzorg bij huisartsenpraktijk MC Zandweg.

In mei 2020 is Miranda begonnen als POH ouderenzorg. Zij heeft veel kennis van  hart- en vaatzieken, diabetes en longproblemen. Maar wat doet een POH ouderenzorg precies? Miranda legt dit uit: ‘Meestal geeft de huisarts, kinderen of de partner van iemand aan dat het niet zo goed gaat thuis. Soms nemen mensen ook zelf contact op. Ik ga langs en kijk dan hoe het lichamelijk en mentaal gaat en of iemand alles nog redt in huis.’ Bij een huisbezoek controleert Miranda ook of het gebruik van de medicatie nog goed verloopt.

Tijdens een huisbezoek controleert een POH ouderenzorg of alle medicatie op advies wordt geslikt en of het nog nodig is. Op deze manier wordt er voorkomen dat er onnodig lang medicijnen worden geslikt. Een POH ouderenzorg overlegt met de huisarts of voorgeschreven medicatie nog nodig is.  

Maar wat als u geen POH ouderenzorg thuis ontvangt? Vanuit de apotheek worden ook medicatiebeoordelingen gedaan. De apotheek beoordeelt samen met de huisarts patiënten die meer dan 5 middelen slikken. Zijn alle middelen nog nodig of kan er iets af? Is de dosering goed? ‘Soms zie je dat er een soort opstapeling ontstaat. Je begint met een pil, dan ontstaan er bijwerkingen en komt er een andere pil bij. Dan heb je ineens heel veel medicatie te pakken. Sinds de medicatiebeoordelingen gaat dit beter.’ vertelt Miranda. Bij sommige aandoeningen is het gebruik van verschillende medicatie nodig. De apotheek controleert dan of deze medicatie samen veilig gebruikt kan worden.

Steeds meer weerstand tegen medicatie

Miranda ziet dat steeds meer mensen kritischer worden over het gebruik van medicatie. Daarom is het belangrijk om te weten dat er niet meteen naar de eerste de beste pil wordt gegrepen. Er wordt altijd gekeken of er andere mogelijkheden zijn: ‘We proberen om niet alles met medicijnen op te lossen. We kijken eerst wat er mogelijk is met een verandering in de voeding of het beweegpatroon. Een diëtist of fysiotherapeut kan hier bijvoorbeeld bij helpen.’

Soms komt het voor dat mensen helemaal willen stoppen met het gebruik van medicatie. De reden die Miranda het vaakste hoort is omdat ouderen vinden dat ze teveel slikken. Een POH ouderenzorg en de huisarts geven hiervoor advies. Zij bekijken met u wat de voor- en nadelen en de risico’s zijn. Met medicatie die uit voorzorg geslikt wordt kan soms gestopt worden. Iedere situatie is anders en Miranda adviseert daarom alleen te stoppen met medicatie in overleg met de huisarts of POH ouderenzorg. 

Het gebruik van medicatie en de angst om te vallen

Sommige medicijnen kunnen de kans op vallen vergroten. Denk bijvoorbeeld aan medicijnen voor de bloeddruk, slaapmedicatie maar ook plaspillen. Bij het voorschrijven van medicijnen wordt altijd gekeken naar de risico’s. ‘Soms moet je de keuze maken: is het middel nadeliger dan de kwaal? Is er een andere optie? Op deze manier proberen we het risico zo laag mogelijk te houden.’ In veel gevallen wordt er ook een ergotherapeut ingezet. Wanneer medicijnen toch nodig zijn, kan een ergotherapeut advies geven om de woning zo veilig mogelijk te maken.

‘Ik zie ook vaak dat mensen last hebben van valangst doordat ze al eens gevallen zijn of dat ze merken dat ze wat wankeler zijn.’, vertelt Miranda. Als iemand ouder wordt, is de kans op vallen groter. Verschillende medicatie door elkaar slikken helpt natuurlijk niet mee. Maar angst kan ook leiden tot een hoger risico op vallen. Door angst staat u namelijk minder stevig op uw benen. In dit geval is het ook belangrijk om de woning zo veilig mogelijk in te richten. Haal bijvoorbeeld kleedjes weg.

Wilt u weten hoe u uw woning zo veilig mogelijk inricht? In het artikel van vorige maand delen wij verschillende tips. 

Het belang van bewegen

Naarmate iemand ouder wordt zijn de richtlijnen voor bloeddrukwaarden of bloedsuiker gehalten minder streng. Er is dan minder medicatie nodig. Maar ook gezonde voeding en actief blijven zorgt ervoor dat u minder medicatie nodig heeft. ‘Als je fit en vitaal bent is er vaak gewoon minder medicatie nodig om je suikers onder controle te houden.’

Wilt u meer in beweging komen? Op 22, 23 en 24 april kunt u meelopen tijdens de wandel 3 daagse. Deze is voor 55+ers, en er zijn verschillende afstanden mogelijk (300 meter, 2 kilometer of 5 kilometer). Op 24 april zal er voor het wandelen een gezondheidsmarkt plaatsvinden. Ook wanneer u minder goed ter been bent of in een rolstoel zit bent u van harte welkom. Meer informatie.

Daarnaast raadt Miranda aan om de botten gezond te houden. Zorg dat u genoeg calcium en vitamine D binnenkrijgt. Maar zorg ook dat u in het algemeen gezond eet. ‘Mensen die alleen komen te staan hebben vaak minder zin om te eten of vinden het minder de moeite waard om te koken. Dus de eetkwaliteit wordt minder.’ merkt Miranda op. Eerder gingen wij hierover in gesprek met diëtiste Carlien Harms (pdf, 1,023 KB). 

Tips bij het op tijd nemen van medicatie

Soms kan het lastig zijn om het overzicht te bewaren wanneer u verschillende medicatie slikt. Miranda deelt verschillende tips om te zorgen voor overzicht:

• Weekdoosjes

Op deze manier weet u voor de hele week wat u moet gebruiken. Als u dan wat vergeet, valt dit direct op. U kun deze bakjes begin van de week vullen of laten vullen door bijvoorbeeld familie.

• Baxterrol

Als het bijhouden van een weekdoosje wat lastiger wordt dan kunt u met de huisarts of een POH overleggen of een Baxterrol een goede oplossing is. Dit is een rol met zakjes. U ziet dan per dag welke zakjes met pillen u in moet nemen.

• Medido

Dit is een medicijnenrobot. De Medido geeft een signaal op het moment dat de medicijnen genomen moeten worden. Hij geeft dan alleen de medicijnen vrij die op dat moment genomen moeten worden. Deze optie wordt vaak aangeraden met medicijnen die op vaste tijden genomen moeten worden. Dit is via de Thuiszorg te regelen.

Wanneer kunt u een POH ouderenzorg inschakelen?

Schakel een POH ouderenzorg in wanneer er zorgen zijn op gezondheidsvlak of andere zaken op het gebied van ouder worden. Denk hierbij aan geheugenklachten, minder mobiel zijn of somber zijn. U kunt hiervoor uw huisarts bellen.

Locatie:

Ewoud & Elisabeth Gasthuis, Gansfortstraat 4, Wijk bij Duurstede

Afstanden:

• 300 meter
• 2 kilometer
• 5 kilometer

Wanneer:

Week 17, 2024 (maandag 22 april t/m woensdag 24 april)

Aanmelden:

Aanmelden kan via de WABO spreekuren op 4 maart en 8 april tussen 10.00-12.00 uur in het E&E Gasthuis of door een mail te sturen naar gezondenvitaal@wijkactief.nl. De eigen bijdrage is 2 euro per persoom.

Voor wie?:

Voor 55 plussers die zelf kunnen wandelen al dan niet met een loophulpmiddel, zelf bewegende rolstoelers en rolstoelers die geduwd worden door een mantelzorger.